Tóm tắt bệnh Liệt rung (Parkinson)

Các tên gọi khác của bệnh này:

  • Liệt rung

Là bệnh do suy thoái một phần não gọi là "Substantia nigra", gây ra run (lắc tay), cứng cơ bắp, rối loạn chuyển động. Ngoài ra, nhiều bệnh nhân bị trầm cảm, mất trí nhớ.

Triệu chứng

Cơ bắp cứng, chuyển động chậm, di chuyển khó khăn, rung, lắc tay, mất kỹ năng vận động, té ngã thường xuyên, gương mặt thiếu biểu cảm, giọng nói run rẩy, suy giảm trí tuệ, táo bón.

Chẩn đoán

  • Hỏi bệnh sử và khám thực thể.

  • Xét nghiệm máu

  • Chụp cắt lớp vi tính (CT Scan)

  • Chụp cộng hưởng từ (MRI) và chụp cắt lớp phát xạ positron (PET scan).

Điều trị

Không có phương pháp đặc hiệu. Thuốc chỉ có thể làm giảm hoặc cải thiện các triệu chứng. Các loại thuốc thường được sử dụng nhất là Carbidopa/Levodopa (Sinemet). Một số trường hợp được điều trị kích thích não bằng phẫu thuật cấy ghép.

Tổng quan bệnh Liệt rung (Parkinson)

Bệnh Parkinson là một rối loạn của hệ thần kinh trung ương làm suy yếu khả năng vận động, lời nói và các chức năng khác. Bệnh có đặc điểm cứng cơ, run, tư thế và dáng đi bất thường, chuyển động chậm chạp và trong trường hợp bệnh nặng người bệnh có thể mất đi một số chức năng vận động.

Bệnh xuất hiện khi có một số tế bào thần kinh nằm ở một phần của não (gọi là chất đen) bị chết hoặc bị mất khả năng hoạt động. Thông thường, những tế bào này sản sinh ra một chất, gọi là dopamin. Chất dopamin này làm cho các cơ bắp của cơ thể hoạt động phối hợp với nhau trơn tru nhịp nhàng. Nếu như khoảng 80% tế bào thần kinh sản sinh ra dopamin bị hỏng, thì sẽ xuất hiện các triệu chứng của bệnh Parkinson.

Thông thường, bệnh Parkinson tấn công ở người lứa tuổi từ 50 trẻ lên nhưng hiện căn bệnh này cũng đang trẻ hóa. Parkinson là một trong những bệnh liên quan đến cử động của cơ thể phổ biến nhất, gặp trong khoảng 1% người trên 60 tuổi, nam bị nhiều hơn nữ gấp 1,5 lần, và càng ngày càng xuất hiện nhiều.

Độ tuổi khởi bệnh trung bình vào khoảng 60 tuổi. Tuy nhiên ngày càng có nhiều bệnh nhân mắc bệnh khi mới 30-40 tuổi. Đây là một bệnh tương đối phổ biến với tỷ lệ mắc là 90-100/100.000 dân.

Điều trị bệnh

Bởi vì đa số các triệu chứng của bệnh là do thiếu hụt chất dopamin, nên người ta đã chế ra các thuốc nhằm thay thế cho dopamin, hoặc bắt chước tác dụng của dopamin trên não.

Các thuốc này làm giảm run, giảm cứng đờ và chậm chạp do bệnh Parkinson gây ra. Gần đây, người ta còn nghiên cứu một số thuốc mới nhằm làm chậm quá trình bệnh lại. Việc dùng thuốc không chữa tiệt căn được bệnh, nhưng giúp cải thiện chất lượng cuộc sống rất nhiều, nhiều người bệnh có thể duy trì cuộc sống và công việc gần bình thường nhờ thuốc.

Thuốc chính yếu được dùng cho bệnh Parkinson là levodopa, với các tên thường dùng ở Việt Nam là Madopar, Syndopa, Sinemet… Những thuốc này rất hiệu quả cho bệnh, nhất là trong 3-5 năm đầu, người ta gọi là tuần trăng mật của thuốc.

Tuy nhiên, dùng liều cao và kéo dài có thể có vài biến chứng muộn về sau, như loạn vận động, ảo giác, hiện tượng tác dụng thuốc trở nên thất thường. Vì vậy, trong giai đoạn bệnh nhẹ người ta cố gắng dùng loại thuốc khác, và về sau cũng phối hợp thuốc với nhau, đó là các thuốc như pramipexole, ropinirole.

Ngoài ra còn có nhiều thuốc khác nữa, như Apomorphine, Bromocriptine, Pergolide, Rasagiline, Selegiline, Entacapone, Tolcapone, Amantadine …

Các câu hỏi liên quan bệnh Liệt rung (Parkinson)